Εισαγωγή

Η τελευταία περσική δυναστεία (Σασανική) θα καταρρεύσει μπρος στην επέλαση του αραβικού ξίφους ανάμεσα στα 635 και 642 μ.χ. Μαζί της θα ηττηθεί και η Παχλαβί-Παρσί, γλώσσα των Σασάνων και της Ζωροαστρικής θρησκείας (αλλά και των Μανιχαϊσμου και Μαζνταϊσμου), την οποία, δυο με τρεις αιώνες αργότερα, θα συναντά κανείς μονάχα στα σκονισμένα χειρόγραφα, όσων ζωροαστρικών ναών έχουν απομείνει. Η ιρανική κουλτούρα, όμως, θα κατορθώσει να διατηρήσει τη ζωντάνια και την ελευθερία της και σταδιακά θα διαποτίσει το αραβικό πνεύμα, μέσα από τους διαύλους της γλώσσας.
Αν και η αραβική αντικατέστησε την Παχλαβί, σαν πολιτική και διοικητική γλώσσα, δεν κατόρθωσε να υποκαταστήσει τις ντοπιολαλιές των Ιρανών, που δεν αναδέχθηκαν την αραβική. Αντ’ αυτής, ανέπτυξαν άλλες ομιλούμενες ιρανικές γλώσσες και διαλέκτους με προεξέχουσα την Φαρσί, που λειτούργησε σαν μέσο διαφύλαξης της ιρανικής εθνικής ταυτότητας, σαν έμβλημά της αλλά και σαν το μοναδικό διαθέσιμο όπλο απέναντι στην στρατιωτική Αραβική ισχύ.

Οι πρώτοι ιστορικοί των Αράβων, που ως γνωστό δεν είχαν δική τους γραπτή παράδοση, ήσαν οι Ιρανοί που θεμελίωσαν την μετέπειτα Αραβική συγγραφική. Χάρη στην επιρροή τών ιρανών λογίων ολόκληρες διηγήσεις από βιβλία της Παχλαβί (Khodainamak) εισήχθησαν μετέπειτα στην αραβική ιστοριογραφία κι απο κει, με κομβικό ιστορικό σημείο τίς σταυροφορίες, επηρρέασαν σημαντικά την λογοτεχνία της δύσης .

Καθώς η επιρροή του Ισλάμ εξαπλωνόταν, στις διάφορες επαρχίες του Ιράν, αραβικές λέξεις άρχισαν να παρεισφρέουν στις ιρανικές διαλέκτους και την Φαρσί γλώσσα και λογοτεχνία κι αντίστροφα, με αποτέλεσμα τον δημιουργικό αλληλεμπλουτισμό και των δυο γλωσσών. Ένα μεγάλο μέρος του Κορανίου, ειδικά εκείνο που σχετίζεται με τις παραδείσιες απολαύσεις, κάνει χρήση της Φαρσί, η οποία βρίσκοντας νοηματικές και μετρικές συγγένειες με την πλούσια προϊσλαμικη, προφορική, ποιητική παράδοση των αράβων, γίνεται μέσα σε λίγες δεκαετίες λογοτεχνική γλώσσα με κεντρική θέση στην Αραβική ποίηση. Με την αύξηση της στρατιωτικής αραβικής δύναμης και την προσάρτηση εδαφών υπό τον ζυγό της, η Αραβική ποίηση και μαζί της η Φαρσί ποίηση μετασχηματίστηκε: ήρθε σε επαφή με τον λογοτεχνικό πλούτο άλλων λαών και συναντήθηκε με την περσική, την ελληνική και την ινδική λογοτεχνία. Πολλά λογοτεχνικά έργα μεταφράστηκαν στα αραβικά και εμπλούτισαν αυτή τη γλώσσα που, στην εξοικείωση της με άλλες κουλτούρες, γνώρισε άνθιση ενισχύοντας παράλληλα την διάδοση και εδραίωση της ιρανικής φαρσί. Ετσι οι Ιρανοί οφείλουν την ανάπτυξη της φαρσί γλώσσας τους στην πολιτική ισχύ της αραβικής.